Pamięć, liczenie i funkcje poznawcze u osób z zespołem Downa cz.1

Największym problemem jaki się przypisuje osobom z zespołem Downa to funkcje poznawcze. Elementem w zakresie operacyjnym wskazywanym jako największe ograniczenie jest pamięć. Patrząc na dane jakie ostatnio opisowo analizowały te zagadnienia spróbuję je usystematyzować. Zaczynamy dziś od pamięci.

W przygotowaniu cyklu tych artykułów korzystałem ze strony http://www.bryk.pl/teksty/pozosta%C5%82e/psychologia/24108-psychologia_poznawcza_charakterystyka_rodzajów_pamięci.html

Podstawowa i ogólnie przyjęta klasyfikacja pamięci jest oparta na długości jej trwania. Wyróżnia się trzy typy pamięci: sensoryczną (ultrakrótką, pamięć zmysłów, USTM), krótkotrwałą (operacyjną, pamięć świeżą, STM) i długotrwałą (LTM). (źródło: wikipedia.org).

 

W ZD ciągle powtarza się, że kluczowym problemem funkcjonowania osoby z ZD jest pamięć krótkotrwała w tej części, która nazywa się WORKING MEMORY (WM), co po polsku tłumaczy się jako pamięć robocza, operacyjna.

Pamięć robocza”… pozwala … na przetwarzanie, nadzorowanie i koordynację przechowywanych informacji…”. Dla mnie obserwując zajęcia w szkołach ten typ pamięci to największa bariera, która uniemożliwia w istocie swobodną komunikację z dzieckiem z ZD, gdyż ono nie przetwarza informacji przekazywanych przez nauczyciela na obrazy kontekstowe w mózgu i nie rozumie przekazywanych przez to informacji.

Badacze wyróżnili w ramach pamięci roboczej:

a) centralny system wykonawczy – pełni on trzy główne funkcje: na bieżąco przetwarza informacje, nadzoruje to przetwarzanie oraz koordynuje pracę podległych mu buforów pamięci

b) pętla artykulacyjno-fonologiczna – składa się z dwóch mechanizmów: biernego (fonologicznego) odpowiedzialnego za krótkotrwałe przechowywanie informacji fonologicznych oraz czynnego (artykulacyjnego) odpowiedzialnego za bieżące przetwarzanie informacji fonologicznych

c) szkicownik wzrokowo-przestrzenny – składa się z dwóch mechanizmów: biernego magazynu wzrokowego odpowiedzialnego za krótkotrwałe przechowywanie informacji wizualnych oraz czynnego wewnętrznego "skryby" odpowiedzialnego za bieżące przetwarzanie informacji wizualnych

d) bufor epizodyczny – jest odpowiedzialny za krótkotrwałe przechowywanie informacji zapisanych jednocześnie w kodzie werbalnym i wizualnym

Popatrzmy jak opisują te problemy naukowcy z Włoch.

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/19274603/

Analizowali w sposób porównawczy w różnych testach osoby z ZD i osoby bez tej wady genetycznej. Efektem przeprowadzonych badań są następujące wnioski:

1.Osoby z ZD mają istotne deficyty zarówno w wymiarze zarządzania pamięcią, wykorzystania elementów werbalnych pamięci roboczej. Z naszej perspektywy chodzi tutaj o tzw. centralny system wykonawczy w pierwszej części. W kolejnej wniosek odnosi się do pętli artykulacyjno-fonologicznej. Potwierdzają ten stan rzeczy wszystkie zajęcia na których byłem. Stąd istotną rolę odgrywają dzieci bez ZD, gdyż one poprzez swoje działanie wywołują “wymuszenie “ aktywności, które niekoniecznie wynika z usłyszenia, przetworzenia głosowych komunikatów od nauczyciela.

2.Osoby z ZD mają ogólne deficyty z werbalizacją. W naszym ujęciu oznacza to, że podkreśla się ograniczenia komunikacyjne występujące u osób z ZD, przez co kształtowanie wypowiedzi jest trudne i powolne.

3.Zadania realizowane przez osoby z ZD na poziomie wymagającym wykorzystania pamięci roboczej na wysokim poziomie wymagają wsparcia i w istocie zależą od samej jednostki i sprawności jej systemu. Przetłumaczyłbym ten wniosek następująco: osoba z ZD jest sprawna w analizowanym zakresie, jedynie wtedy gdy cały system pamięci roboczej funkcjonuje właściwie. Są to jednak kwestie indywidualne, stąd w większości wypadków wymagana jest jednak pomoc przy zadaniach wykorzystujących ta części funkcji poznawczych.

Na te problemy są leki stymulujące pamięć, które przy wykorzystaniu określonych ĆWICZEŃ mogą zmienić ten stan pamięci.