Parasportowcy z zespołem Downa z perspektywą na Igrzyska?
Paulina, jak sama to napisała, popełniła artykuł, który mi się spodobał. Jak mi się coś podoba, to dzielę się tematem z Wami. Zachęcam zatem do lektury i dziękuję Paulinie za trud pokazywania sportu z innej strony.
Parasportowcy z zespołem Downa z perspektywą na Igrzyska?
Zosia Dzięcioł i Agnieszka Kociołek – pierwsze zawodniczki z ZD, które reprezentowały Polskę na Letnich Igrzyskach Europejskich INAS w 2018 roku
VIRTUS, światowa federacja sportu osób z niepełnosprawnością intelektualną, już dawno
uznała, że zawodnicy z zespołem Downa mają prawo rywalizować w ramach odrębnej grupy
klasyfikacyjnej: II2. Łączy ich przecież ten sam rodzaj niepełnosprawności – fizycznej i
intelektualnej i podobne ograniczenia, co sprawia, że ich rywalizacja jest fair play. Tak samo,
jak w przypadku osób niesłyszących, niewidomych czy innych parasportowców klasyfikowanych
w grupach wyodrębnionych przez IPC ze względu na rodzaj niepełnosprawności.
Wyodrębnienie przez VIRTUS odrębnej grupy dla sportowców z ZD zaowocowało. Z roku na
rok coraz więcej zawodników czynnie uczestniczy w wydarzeniach VIRTUS, lub dąży to tego
by w nich uczestniczyć. To oznacza, że rośnie grupa niepełnosprawnych z trisomią 21,
którzy uprawiają sport na wysokim poziomie, by zakwalifikować się do zawodów VIRTUS. W
roku 2022 w igrzyskach europejskich VIRTUS w Krakowie, uczestniczyło aż 31 pływaków z
zespołem Downa (na 79 wszystkich pływaków), w tym dziewięciu Polaków. Aż ośmiu z nich
zostało multimedalistami igrzysk 2022, a jedna biało-czerwona zawodniczka – podwójną
mistrzynią starego kontynentu.
Tabela prezentujące multimedalistów Letnich Igrzysk Europejskich VIRTUS 2022. Kolorem
wyróżniono nazwiska wszystkich zawodników z zespołem Downa. Kolorem czerwonym
zaznaczeni są Polacy.
W lipcu 2022 roku w Krakowie odbyły się drugie w historii Virtus Letnie Igrzyska Europejskie.
Pierwsze miały miejsce w 2018 roku w Paryżu. Wtedy po raz pierwszy na zawodach Virtus
(wówczas INAS) polscy sportowcy z zespołem Downa rywalizowali w nowo utworzonej
grupie II2. Paulina Gadomska-Dzięcioł z Fundacji Sportu Osób Niepełnosprawnych
Intelektualnie w rozmowie z Davem Harman’em, dyrektorem ds. pływania w VIRTUS, pyta
jak ocenia ideę stworzenia odrębnej grupy II2 dla sportowców z zespołem Downa.
Paulina Gadomska-Dzięcioł: Kiedy powstała grupa II2?
Dave Harman: Nie mogę podać dokładnej daty, ale pierwsze zawody obejmujące nową
grupę kwalifikacyjną II2 odbyły się w Aguascalientes w Meksyku na Mistrzostwach Świata w
pływaniu INAS w 2017 roku. W tamtym czasie głównym warunkiem kwalifikacji do II2 było
potwierdzone rozpoznanie zespołu Downa. Wtedy nie było rozróżnienia między trisomią 21
(T21) a jakąkolwiek inną postacią zespołu Downa. Co ważne, był to początek rozwoju grupy
kwalifikacyjnej II2. Rozwój był kontynuowany wraz z wprowadzeniem w 2019 roku grupy II2
dla sportowców z niepełnosprawnością intelektualną i znacznym dodatkowym
upośledzeniem. Sportowcy z zespołem Downa T21 zostali automatycznie włączeni do tej
grupy. Wszyscy pozostali sportowcy spoza T21 zostali przeniesieni z powrotem do grupy II1,
chyba że będą w stanie zweryfikować medycznie istnienie istotnego dodatkowego
upośledzenia. Pierwszym wydarzeniem z tym zaktualizowanym rozwojem były Global
Games w 2019 roku w Australii
Jak oceniasz tę decyzję o wyodrębnieniu grupy kwalifikacyjnej II2 na przestrzeni lat?
Prace nad stworzeniem grupy II2 ewoluowały. Zaktualizowana definicja tej grupy, która
obowiązuje do dziś, została po raz pierwszy zastosowana w 2019 r. Jeśli spojrzysz na
poniższy wykres, zobaczysz minimalny wpływ, jaki miało to na ogólną liczbę rywalizujących.
Należy zauważyć, że liczby w dwóch porównywalnych imprezach światowych (2017 i 2019) są różne, ponieważ w 2017 roku grupa II2 obejmowała WSZYSTKICH sportowców z
zespołem Downa, w 2019 roku mogli rywalizować tylko ci z T21.
Rok Wydarzenie Liczba
zawodników
grupy II2
Liczba krajów
2017 Mistrzostwa Świata INAS 2017 (Meksyk) 51 10
2018 Igrzyska Europejskie INAS 2018 (Francja) 14 5
2019 2019 INAS Global Games (Australia) 51 10
2021 Mistrzostwa Świata Virtus 2021 (Francja) 30 5 (wpływ Covid)
2022 Igrzyska Europejskie Virtus 2022 (Polska) 31 7
2022 Virtus OA Games (Australia) 15 4
W 2022 roku 31 pływaków z zespołem Downa T21, w tym dziewięciu reprezentantów
Polski, rywalizowało w pływaniu na Letnich Igrzyskach Europejskich Virtus w
Krakowie. Podczas pierwszych Letnich Igrzysk Europejskich w Paryżu wystąpiło tylko
dwóch reprezentantów (z ZD) Polski. Czy liczba pływaków z ZD w innych
reprezentacjach rośnie równie szybko?
Niekoniecznie. Hiszpania, Australia, Francja, a teraz Polska wydaje się mieć największą
liczbę reprezentantów z T21. Inne kraje mają małe, ale stałe liczby. Największe stałe
reprezentacje krajowe wystawiają Hiszpanie i Francja. W przypadku Polski i Australii, duże
reprezentacje zawodników z ZD wystawione w latach w 2019 i 2022 wynikały
prawdopodobnie z faktu, iż kraje te były gospodarzami. W niektórych krajach społeczność
zawodników z zespołem Downa (T21) jest zintegrowana ze sportem osób z
niepełnosprawnością intelektualną (NI) organizowanym przez Virtus, w innych nie. Podobnie
krajowe organizacje Virtus i Olimpiad Specjalne – w niektórych krajach współpracują a liczba
sportowców z NI uczestniczących w wydarzeniach obu organizacji wzrasta. Powszechnie
uważa się, że ustanowienie pewnej formy „kontinuum” między Olimpiadami Specjalnymi,
Virtusem i narodowymi federacjami pływackimi w kraju, w którym kierunki wyznaczają
talenty zawodników, gdzie sportowcy najpierw uczą się i poprawiają swoje możliwości, a
później mogą wejść do sportu kwalifikowanego, daje najlepsze życiowe możliwości
sportowcom z niepełnosprawnością intelektualną.
Jak oceniasz potencjał pływaków z ZD?
Odpowiedź na pytanie jest prawie niemożliwa. Oczywiście tam, gdzie istnieją silne
powiązania między organizacjami krajowymi, wtedy możliwości rozwoju mogą wzrosnąć i
potencjał osiągnięć tych sportowców rośnie. Należy jednak zauważyć, że Virtus posunął się
naprzód, uznając, że niektórzy sportowcy II2, w tym wielu z ZD, mogą mieć upośledzenia,
które uniemożliwiają im przestrzeganie wszystkich zasad pływania World Para Swimming
(WPS) wyznaczonych przez IPC. Obecnie więc stosujemy ograniczoną liczby kodów
wyjątków od WPS, aby poprawić zdolność naszych sędziów technicznych do uczciwego
sędziowania na imprezach Virtus.
Jak oceniasz szanse na wyodrębnienie klasy dla sportowców ZD na Igrzyskach
Paraolimpijskich?
Wiecie zapewne, że w ramach World Para Swimming pełnię kilka funkcji, jednak wciąż mam
bardzo ograniczone rozeznanie w tym temacie. Wiadomo, że prowadzone są rozmowy
między Prezesami Virtus i IPC w sprawie włączenia dodatkowej klasy II, jednak nie są mi znane szczegóły i żadne dalsze prace w tym zakresie. Można by rzec, że obecnie Virtus
zapewnia najwyższy poziom międzynarodowych zawodów dla sportowców z grupy II2.
Dziękujemy za rozmowę!
Ja dziękuję Paulinie jeszcze raz!