Bukwica – pytanie i ja odpowiadam

Nie znam niestety tego zioła, ale Mirka go zna i to ona podesłała ogólny jego opis.

Ziele bukwicy zasobne jest w betainy – ok. 0,5% (stachydryna, betonicyna, turycyna), fenolokwasy (rozmarynowy, cynamonowy, kawowy, ferulowy, syryngowy, wanilinowy, p-kumarowy, p-hydroksybenzosowy, chlorogenowy), depsydy, garbniki (ok. 15%), gorycze, cholinę, irydoidy (harpagozyd). Skład chemiczny bukwicy nie jest poznany. Ciekawostka są fenyloetanoidy (akteozyd, forsycjozyd B, leukosceptozyd B, betoniozydy A-E, kampneozyd II), olejek eteryczny.

Bukwica hamuje biegunki i bolesne skurcze towarzyszące nieżytom żołądka i jelit. Jest pomocna w terapii nieżytu układu oddechowego, likwiduje stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej i gardła. Przy zastosowaniu na błony śluzowe i skórę wpływa ściągająco, przeciwbakteryjnie, gojąco i przeciwzapalnie. Działa przeciwbólowo. Posiada składniki przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne oraz przeciwzapalne na stawy i mięśnie. Nalewka z bukwicy (Tinctura Betonicae 1:3, 100 g ziela świeżego lub suchego rozdrobnionego na 300 ml alkoholu 40% lub wina wytrawnego, macerować 14 dni, przefiltrować; dawka 5 ml nalewki sporządzonej na wódce lub mały kieliszek na winku) i mocny napar (2 łyżki na szklankę wrzątku – 1 szklanka wypita 1-2 razy dziennie) działa uspokajająco i przeciwnerwicowo. 1-2 łyżeczki ziela na filiżankę wrzątku, 3 razy dziennie po filiżance naparu to dawka przeciętna w leczeniu lekkich stanów podniecenia nerwowego, zaburzeń trawiennych i zapalenia gardła (dodatkowo płukanki).

Dawniej bukwicę używano w leczeniu dychawicy oskrzelowej, padaczki, zaflegmienia płuc, żółtaczki, zaburzeń trawiennych, bólu głowy i gośćca. Zewnętrznie do okładów przy zwichnięciach i uderzeniach (krwiaki, obrzęk). Najlepiej sprawdzają się okłady z mocnego naparu lub z papki ze świeżego ziela, ponadto z wyciągu octowego (100 g ziela na 300 g octu spożywczego, po tygodniu przefiltrować, rozcieńczać z wodą 1:1, okłady kilkudziesięciominutowe na obolałe stawy i miejsca uderzone, opuchnięte, z wylewami).

W XVIII i XIX wieku liście i kwiaty bukwicy były składnikiem herbatek wykrztuśnych przy nieżytach układu oddechowego. W dawnych wiekach był to lek oficjalny, ceniony i bardzo popularny w medycynie ludowej i oficjalnej.